Notun en alt kısmındaki linklerden notu PDF olarak indirebilirsiniz.
İSLAM TARİHİ KODLAMALI NOT
İslam Tarihi dersine çalışmak, gerçekten birazda olsa ezber gerektiren bir çaba istemektedir. Dolayısıyla bu derse çalışırken hafıza tekniklerinden yararlanmak sizin faydanıza olacaktır. Hafıza tekniklerAi ders çalışmak için kullanıldığında zihinde yapılan belli çağrışımlarla akılda kalıcılığı maksimum düzeye getirmektedir. Mesela Güney Arabistan’da kurulan devletleri bir kodlama yaparak (SeMaHim) şeklinde zihninize yerleştirdiğinizde bu kodlama zihinde farklı bir yer alır ve zihin bu kodlamayı çözümlemek ister. Bu noktada zihninizin kodlamaları çözümlemesiyle çalıştığınız derslerin akılda kalıcılığı en üst düzeye çıkmaktadır.
İslam Tarihi dersinde bir diğer önemli etken ise kronolojik sıralamadır. Eğer önemli olayları tarihleriyle beraber çalışırsanız diğer olaylarla bağlantılar kurarak tarih dersini zihninizde tanımlayabilir ve aklınızda kalmasını sağlayabilirsiniz.
Paylaştığımız bu notta hafıza tekniklerine yer vererek bu bağlamda unutmamanızı sağlayacak kodlamalar yerleştirdik. Notu ilk başta konu konu okuyun ve sonrasında kodlamalarla başkalarına anlatın. Unutmayın anlattığınızda öğrenme gerçekleşir anladığınızda değil.
Herkese iyi çalışmalar.
Sitemize BURADAN kayıt olarak yeni ders notlarından haberdar olabilirsiniz…
Ayrıca sitemizin telegram grubu kurulmuştur bu gruba katılmak isterseniz BURAYA tıklayabilirsiniz
SİYER HZ.MUHAMMED’İN HAYATI
GÜNEY ARABİSTANDA KURULAN DEVLETLER (SeMaHim)
SEBELİLER: Yemen’de kurulmuştur. Bu devletin en önemli gelir kaynağını ise ticaret teşkil etmekteydi.
MAİNLİLER: Yemen’de kurulan devletlerin en eskisidir.
HİMYERİLER: ( Hep yerliler) (Zünüvas, tam bir yerli, Ashab-ı Uhdud)
Himyerîler Musevîleri desteklemişlerdi. Himyerî hükümdarı Zûnüvâs, Hıristiyanları Musevî olmaya zorlamıştı. Bu nedenle Hıristiyanlar kendilerinden taraf olan Habeşlilere sığınmışlardır. Bu durum, üzerine Yemen üzerine yürüyen Habeş kralı Kaleb ela-Asbaha, Zûnüvâs’ı öldürerek Himyeriler Devletine son vermiştir.
KUZEY ARABİSTANDA KURULAN DEVLETLER (TaNaH GK)
TEDMÜRLER (Palmiralılar):
NEBATİLER: ( Nebati- Petra ): Ürdün topraklarında kurulan en önemli ve en eski devlettir. Kayalara oyulmuş evler ve değerli mezarları ile şehrin kalıntıları günümüze kadar ulaşabilmiştir.
HİRELİLER (LAHMİLER) :
- Önemli hükümdarları Münzir, III.Numan, Anuşirevan
- Halid b. Velid tarafından fethedilmiştir.
- Hire ve Enbar şehirleri önemlidir
GASSANİLER: Yemen Araplarına mensup olup, Ma’rib seddinin yıkılmasından sonra kuzeye göçmüşlerdir. Bizans’ın da tesiriyle Hıristiyanlığı kabul etmişlerdir
KİNDELİLER: : İslamiyetten önce orta Arabistan’da kurulan tek devlettir. Kahtanîlerin bir kolu olup, Yemen asıllı idiler. Daha çok Yemen hükümdarı “Tübba”larla iyi ilişkiler içerisindeydiler. Kinde Devleti’nin yeniden kurulmasını sağlamak üzere meşhur şair İmrü’l-Kays, Bizans İmparatoru Iustinianus’un desteğini sağlamak üzere İstanbul’a gitmiştir. Daha sonra memleketine dönerken 540 yılı civarında Ankara’da ölmüştür.
PANAYIRLAR
Ukaz: Kureyşin devamlı katıldığı Taif-Nahle arasındaki panayırdır. Hz.Peygamberin Kus bin Saide’nin konuşmasını dinlediği meşhur panayırdır.
Mecenne: Zilkade ayının son gününde kurulurdu.
Zülmecaz: Arafata yaklaşık 6 km mesafede kurulurdu. Zilhiccenin ilk sekiz günü devam ederdi.
Hubaşe: Hicaz-Yemen kervan yolu üzerinde recep ayının başında kurulan panayırdır.Hz.Peygamber Hz.Haticenin kervanıyla buraya gelmiştir.
Eşnak (Diyetlerin ödenmesi ve zararların tespiti görevi Hz. Ebu Bekir ): TEYMOĞULLARI
Safaret (Dış temsilci ): Hz. Ömer
ÖNEMLİ PUTLAR
Hubel: Kabe’de bulunan kureyşe ait putların en büyüğüdür. Kırmızı akik taşından yapılmış, putperest arapların ilah kabul ettiği puttur. Elzam adı verilen fal okları Hubel’in yanında çekilirdi.
İsaf ve Naile: Başlangıçta ibret için dikilen iki taş zamanla put haline gelmiş, tapılmıştır. Kureyşlilerin Safa’da hac esnasında traş olup kurban kestikleri yerdir.
Safa’daki İsaf ile Merve’deki Naile ise, Kâbe’de zina yapan iki insanı temsil ediyordu.
Lat: Sakif kabilesinin putu (süslü dört köşe kaya parçasıdır) Araplar yolculuk öncesi ve sonrası ona taparlardı. Lat, Taif’te idi ve Sakif kabilesince ve Mekkelilerce tazimde bulunulan bir tanrıça idi. “Rasulullah (s.a.v.) Mugire b. Şube’yi buraya gönderdi. O, bu putu yıktı ve ateşte yaktı”
Menat: Huzeyl ve Huza kabilesine ait olup, Mekke ile Medine arasında Müselsel denen yerde bulunan arapların taptığı putların en eskisi idi. Menata ait bir ev ve hediyelerin konduğu bir oda vardı. (Evs ve Hazrec kabileleri bu puta önem verirler ve Hac yapmak amacıyla bu putu ziyarete gelirlerdi )
Uzza: Nahlede bulunan üç küme dikenli ağaçtan oluşmakta idi. Araplar çocuklarına Abdulazza adını verirlerdi. Hicaz’ın yanı sıra Irak, Şam, Nabat ve Safa gibi bölgelerde de tapınılan Uzza, Kureyş’in en büyük putlarındandı. (Uzza Üç önemli putun en genci kabul edilen Uzza, güçlü, kuvvetli manasına gelir. )
Menat, Uzza ve Lat adlı putlar Allah’ın kızları olarak kabul edilirdi. ( MUL )
Ved: Huzaa kabilesinin putu olup, iri cüsseli bir erkek heykeldi
Kur’an‘ da Nuh kavminin “Tanrılarınızı bırakmayın, ne Yegus’u, Yeûk’u ne Vedd’i ne Nasr’ı Suva’yı bırakmayın” dedikleri Vedd (ay), Suva, Yagus, Yauk ve Nasr (Güneş) (YaYVaNS) Hayvansı putlar
Amr b. Luhay: Hubel putunu Mekke’ye getirip putçuluğu başlatan
Kusay b. Kilab: Kureyşi toplayan, cürhümlülerin (Cürhümlüler cürmü büyük ) gömdüğü hacerül esved taşını yerine yerleştiren, Mekke topralarını kavmi arasında paylaştıran, Kabe hizmetlerini belirleyen, riyaset görevini üstlenip hac menasikini düzenleyendir.
Fihr b. Malik: Kureyşe ismini veren ( Fihriste ismini veren)
Bazan: Sasaninin son Yemen Valisi, İslam’ın ilk valisi
KABENİN GÖREVLERİ
Darunnedve: Kureyşin önemli meselelerinin görüşüldüğü yer
Kıyade: Komutanlık ve kabile başkanlığı
Liva: Sancak
Hicabe(Sidane): Hicap kabenin örtüsü ve anahtarı
Sikaye: Su
Rifade: Yiyecek içecek ihtiyacını karşılama
Ensab: Nesep Soy bilgisi
Mutayyebun: Güzel kokuya el batıranlar
Ahlaf: Kan dolu kaba el batıranlar
Halif: Araplar arasında yapılan ittifak, dostluk ve yemine hılf; hılf yapan kişiye de halif denir.
Zımmî: İslam egemenliğine girerek islam topraklarında sürekli yaşama hakkını elde edeb ehli kitab’a denir.
Mevali: Emeviler döneminde arap olmayan Müslümanlar için kullanılmıştır.
Einne: Süvari birliğine komutanlık ( Al iğneni eline geç süvarinin başına)
Cahiliyye devri Nikâhları:
- Muta Nikahı ( Süreli Nikah )
- Nikah-ı Bedel ( Eşlerin karşılıklı değiştirilmesi )
- Nikah-ı Makt ( Mevta olunca baba, al kendine üveyanne)
- Nikah-ı Şiğar( Berdel gibi kızımızı al, kızınız ver )
- Nikah-ı İstibda ( Çocuğu olsun diye eşini başkasına sunma)
PEYGAMBERİMİZİN DOĞUMU
Babası Abdulmuttalibin oğlu Abdullah, AnnesiVehb’in kızı Amine’dir.
Peygamberimize Muhammed ismini dedesi vermiştir.
Peygamberimizin künyesi ‘’Ebu’l Kasım’’dır. (Kasım’ın babası)
Peygamberimizi Ebu Leheb’in cariyesi Süveybe emzirdi. Dedesi Abdulmuttalip tarafından Sa’d bin Bekr kabilesinden Halime annemize verildi.
Süt anneye verilme nedenleri: ( ÇIKMIŞ SORU )
Çölün sağlıklı havasında büyümelerinin istenmesi
Fasih arapça öğrenmelerine imkan tanınması
Süt anneleri (SÜH)
Süveybe ( Ebu Leheb’in cariyesi)
Ümmü Eymen
Halime
Süt kardeşleri: ( ŞÜHA)
Şeyma,
Üneyse,
Hamza
Abdullah,
Peygamberimizin çocukları:
Zeynep: Ebu’l As bin Rebi’ ile
Rukiye: Hz.Osman ile
Ümmü Gülsüm: Rukiye’nin vefatından sonra oda Hz.Osman ile evlenmiştir. (ZünNureyn: iki nur sahibi)
Fatıma: Hz.Ali ile evlenmiştir.
İbrahim: Mısırlı Mariye’den olan oğlu
Kasım:
Abdullah:
HİLFU’L-FÜDUL CEMİYETİ
Yemenli Zübeyd kabilesinden bir tüccarın mallarının Mekke eşrafından As b. Vâil tarafından gasp edilmesi Kureyşlileri harekete geçirdi.
Peygamberimiz bu cemiyete katıldığında 20 yaşındaydı. Peygamberimizin amcası Zübeyr bin Abdulmuttalip öncülüğünde heyet toplanıp yemin etmişlerdir.
İLK VAHYİN GELİŞİ
İlk vahiy nur dağında bulunan Hira mağarasında 610 yılı ramazan ayının 27. gecesi Alak suresinin ilk 5 ayeti nazil oldu.
Peygamberimiz korkup evine gelmiş ve olanları Hz.Haticeye olanları anlatmış oda amcasının oğlu olan Varaka bin Nevfel’e gitmişlerdir
Varaka; daha önce indirilmiş olan Tevrat ve İncilden okumuş bir bilgindir. Varaka da peygamberimize ‘’Müjde sana Muhammed,sen Hz.İsa’nın haber verdiği son peygambersin.’’ demiştir
İSLAM’A DAVETİN BAŞLAMASI
Bir müddet peygamberimize vahiy gelmemiştir. Vahyin kesildiği bu döneme fetret dönemi denmektedir.
Vahyin kesilmesinden sonra: Duha suresi
Tebliğin başlaması : Müddessir suresinin ilk 5 ayeti
Açıktan tebliğ davet: Hicr Suresi 94.Ayet
Yakın akrabanı uyar: Şuara 214
Peygamberimize ilk inanan 10 kişi ( Sabikini İslam: İslam’ı ilk kabul edenler)
- Hatice,
- Ali,
- Zeyd bin Harise,
- Ebubekir,
- Bilal-i Habeşi
- Osman
- Talha b. Ubeydullah
- Zübeyr bin Avvam,
- Sad b. Ebi Vakkas
- Abdurrahman b. Avf
PEYGAMBERİMİZE DÜŞMANLIK YAPAN AZILI MÜŞRİKLER
1.Ebu Leheb:
2.Ebu Cehil:
3.Velid bin Muğire: Halid bin Velid’in babasıdır.
4.Umeyye ibn halef ile Kardeşi Übey: Peygamberimize karşı en ileri giden düşmanlardır. Ümeyye bedir günü öldürülmüştür.
5.As bin Vail: İslam diplomatı ve devlet adamı Arap dâhilerinden Amr bin As’ınbabasıdır. Peygamberimizin oğlu Kasım öldüğü zaman onunla alay etmiş, Muhammed ebterdir erkek evladı yaşamıyor demiştir.
6.Nadr bin Haris: Peygamberimize en çok eza ve ceza edenlerden biridir. Acem hikayelerine vakıftı. Muhammed size esatir-i Evvelini söylüyor (geçmişin masalları) dedi.Onun hakkında birkaç ayet nazil oldu. Bedir harbinde esir alınmış ve peygamberin emriyle öldürülmüştür.
7.Esved bin Abd-i Yagus: Peygamberimizin dayısının oğludur. İslamiyetle alay eder fakir kimsesiz Müslümanları aşağılardı.
8.Hars bin Kays: Peygamberimizle istihza edenlerden biri de bu adamdır. Putperesliğe o kadar düşkündü ki bir taş alır ona tapar; daha iyisini bulunca onu atar yenisine tapardı.’’Muhammed öldükten sonra diriliş var diyor öyle mi?’’ diyerek alay ediyordu.
9.Mutim bin Adiy: Müslümanlara dil uzatırdı. İşitip üzülsünler diye aleyhlerinde sözler sarfederdi. Bedirde öldürülmüştür.
10.Ukbe ibn-i Muayt: Bedir harbinde Müslümanların eline düşmüş ve asılmak suretiyle idam edilmiştir. Müslümanlar tarafından ilk asılan kimsedir.
HABEŞİSTAN’A HİCRET
- Habeşistan’a ilk hicret: 15 kişi ( Hz. Osman ve eşi Rukiyye, Musab b. Umeyr, Zübeyr b. Avvam, Abdurrahman b. Avf)
- Habeşistana ikinci hicret: 82 kişi ( Cafer b. Ebu Talip kafile başkanı )
Necaşi’yi ikna için müşriklerin gönderdiği kişi: Amr b. As
Habeşistan’a hicret için yola çıkan Hz. Ebu Bekir’i vazgeçiren : Ebu Duğunne ( Nereye gidiyorsun düğüne mi? Gel gir himayeme dön evine)
KUREYŞ’İN AMBARGOSU ( BOYKOT)
Boykotu sona erdiren kişiler ( Hişam/Hakim )
- Hişam b. Amr
- Hakim b. Hizam
- Zübeyr b. Ümeyye
- Mu’tim b. Adiyy
- Zema b. El-esed
- Ebu’l-Bahteri
HÜZÜN YILI : Peygamberimizin oğulları Kasım ve Abdullahı kaybetmesinin ardından müşrikler peygamberimizle alay etmişlerdir. Kevser suresi bu zaman diliminde inmiştir. Ardırdan Ebu Talib’i ve Hz.Hatice’yi kaybetmiştir.Bu acı kayıpların olduğu dönem hüzün yılı olarak dalandırılmıştır.
PEYGAMBERİMİZİN TAİF’E GİDİŞİ : Utbe ve Şeybe kardeşlerin bahçesi: Addas (ninovalı) Müslüman olan Mekke’ye Mu’tim b. Adiyy himayesiyle giriş
AKABE BİATLARI
Yesrib’ten gelip İslam’ı kabul eden 6 kişi
- Es’ad b. Zürare
- Ebu Umame
- Cabir b. Abdullah
- Avf b. Haris
- Ukbe b. Amir
- Rafi b. Malik
Peygamberimiz Hazreç kabilesinden gelen bu 6 kişiyle görüşmüş islama davet etmişti. İslama giren bu 6 kişi memleketlerine dönünce Medine’dekilere anlatmışlardı. Miladi 621 yılında 12 kişilik bir grup Mekke’ye gelerek Akabe denilen yerde Hz.Peygamberle görüşmüş ve Müslüman olmuşlardı.
Birinci Akabe Biat’ı: (Kadınların biatı) 12 kişi
Biat edilen esaslar: ( ŞAH-ÇİZ)
- Şirk koşmamak
- Allah Resulüne isyan etmemek
- Hırsızlık yapmamak
- Çocuklarını öldürmemek
- İftira etmemek
- Zina etmemek
Hz. Peygamber onlarla beraber dini öğretmek için Musab bin Umeyr’i de Medine’ ye göndermiştir. Senetu’l-İbtihaç (Sevinç Yılı) : ( Birinci Akabe’den sonra Evs ve Hazreçlilerin neredeyse tamamının Müslüman olması üzerine)
İkinci Akabe Biatı: 75 kişi
- Peygamberi davet
- Abbas’ın konuşması ( Peygamber Medine’ye gelirse O’nu canla başla korumalarına dair söz alması)
- 12 temsici seçildi. Onların reisi Esad b. Zürare ( Nakibun-nükaba: Temsilcilerin Reisi )
Yaklaşık bir yıl sonra Miladi 622 yılında Medineden 75 kişilik bir grup Müslüman Mekkeye gelmiş ve yine Akabe deinilen yerde Hz. Peygamberle görüşmüş ve kendi çocuklarını, mallarını koruyacaklarına dair biat etmişlerdi. Buna da ‘’ İkinci Akabe Biat’ı’’ denir.
İSRA VE MİRAÇ
MEKKEDEN MEDİNEYE HİCRET : Rehber: Abdullah bin Ureykıt
Müşrikleri Sevr mağarasının kapısına kadar getiren iz sürücü: Kürz B. Alkame ( Kürz acayip iz sürer )
Hicret yolunda atı kumlara batan: Süraka b. Malik
Salim bin Avfoğullarının arazisinde Ranuna vadisinde ilk Cuma namazı
Kuba’da Peygamberimizin evinde kaldığı kişi: Gülsum b. Hidm ( Gülsüm Hz. Peygamber geliyor Kuba’ya, koş O’na GÜL Sun )
Medine’ye ilk hicret eden kişi : Ebu Seleme
En son hicret eden ise: Hz. Abbâs
MEDİNE
Evs ve Hazreç kabileleri arasındaki savaşa Buas savaşı denir.
Evs ve Hazrecin saygı duydukları put: Menat
Yesrib: (Fesat) – Hicretten sonra: Tabe, taybe ( Hoş güzel) isimleri
Hicret olmasaydı Medine’de Kral seçilecek olan: Abdullah b. Ubey ( Medine’nin kralı Bey’i Ubey olacaktı )
MESCİD-İ NEBİ’NİN İNŞASI
“Haninu’l-Ciz Mucizesi”: Hurma kütüğünü Minber yapılınca çıkarmaları üzerine kütüğün ağlaması ( Kalbi cız olup ağladı )
“Üstüvanetü’l-Vûfud” : Elçiler sütunu mescide
İLK NÜFUS SAYIMI
Medine de Hicretin birinci yılında nüfus sayımı yapıldı. Müslüman nüfusu 1500 olduğu tesbit edildi. (savunma)
Medine’nin sınır tespit çalışmaları için: Ka’b b. Mâlik ( Sınırları çizmeye malik )
MEDİNE VESİKASI ( Müvâdea: Sulh Anlaşması):
Akabe biatlarıyla Evs ve Hazreç kabilelerinin arasındaki husumet sonlandırılmıştı. Her kabile kendi içinde söz sahibiydi. Hz. Peygamber Hicretin birinci yılında Yahudiler ve diğer gruplarla Enes bin Malik’in evinde toplanıp bir metin hazırladılar. Medine vesikası, ilk İslam devletinin anayasası olma özelliği yanında aynı zamanda yeryüzünde bir devletin hazırlamış olduğu ilk yazılı anayasa özelliği de taşımaktadır.
- Medinede yaşayan herkes din ve vicdan özgürlüğüne sahiptir. Her din sahibi kendi dinini istediği gibi yaşayacaktır.
- Medineye dışarıdan bir saldırı gelirse şehir topyekün savunulacaktır.
- Toplumda ortaya çıkacak haksızlıklara hakem Hz. Peygamber olacaktır.
Önce Beni KaynukaYahudileri, sonraBen’î Nadir Şehirden çıkarıldı. Ben’î Kurayza Yahudileri de şehirden çıkarıldı. Böylece anayasa yürürlülükten kalkmış oldu. Yahudilerle aranın bozulmasına sebep: Yeni Pazar yerinin oluşturulması
EZANIN ORTAYA ÇIKIŞI
Abdullah bin Zeyd Hz. Peygambere gelerek rüyasında kendisine öğretilen ezan lafızlarını haber verdi. Bunun üzerine peygamberimiz Zeyd’e Hz. Bilal’e ezan lafızlarını öğretmesini istedi. Müslümanların ilk müezzini Bilal (r.a) ‘dır. Ezanı duyan Hz. Ömer peygamberimize gelerek bu lafızarı kendisinin de rüyasında gördüğünü söyledi.
ORUCUN FARZ KILINMASI: ( Hicretin 2. Yılı )
Savaşa izin veren Ayet: ( Hacc Suresi 39. Ve 40. Ayetler)
GAZVE VE SERİYYE
Gazve: Hz. Peygamberin bizzat ordunun başında bulunarak katıldığı seferlere denir.
Seriyye: Hz. Peygamberin katılmayarak orduya bir komutan tayin ettiği seferlere denir.
BEDİR SAVAŞI ÖNCESİ SERİYYELER ( SiRHaB)
Sifu’l-bahr: Hz. hamza
Rabiğ: Ubeyde b. Haris
Harrar: Vakkas
Batn-ı Nahle: Abdullah b. Cah-ş ( Haram aylarda yapılan)
Haram Aylar ( MaRaZZ )
- Muharrem
- Recep
- Zilkâde
- Zilhicce
BEDİR SAVAŞI ÖNCESİ GAZVELER (EBBZ)
- Ebva
- Buvat
- Bedrul-Ula
- Zul Uşeyre
Müşriklerin ilk kanını akıtan: Sad b. Ebi Vakkas
BEDİR SAVAŞI (624)
- İlahi ikaz : Enfal Suresi 67. Ayet: (Yeryüzünde düşmanı tamamıyla sindirip hâkim duruma gelmedikçe, hiçbir peygambere esir almak yakışmaz.)
- Bedir’in ilk şehidi: Mihce
- Sancak: Sad b. Muaz’da
- Bedir savaşından sonra Medine’ye gelen suikastçı Ümeyr b. Vehb yakalandı. ( Suikastçi Vehbi )
BENÎ KAYNUKA GAZVESİ (624)
Yahudi kabilesi arasında en çok fitne çıkaran Beni Kaynuka kabilesi idi. Kuyumculukla uğraştıkları için zengin bir kabile idi. Çarşıda Müslüman bir hanıma uygunsuz bir davranışta bulundular. Duruma müdahele eden Müslüman o yahudiyi öldürdü. Ordaki Yahudiler de o Müslümanı şehit ettiler. Bu haberi duyan peygamberimiz Yahudilerin üstüne yürüdü. 700 kişilik Yahudiler Şam’a sürüldü mallarına el kondu. Kaynuka ganimetlerinin dağıtımı: Muhammed b. Mesleme ( Mesleme ganimetleri elleme, dağıt ver bize )
SEVÎK GAZVESİ (624) ( ÇIKMIŞ SORU )
Ebu Süfyan yakınlarının öldüğünü öğrenince 200 kişiyle Medine’ye doğru harekete geçti. Durumu öğrenen peygamberimiz 30 süvari ve 20 yayadan oluşan birlikle yola çıktı. EbuSüfyan kaçarken yanında taşıdığı unları (sevîk) ağırlık olmasın diye yere döktü. O yüzden bu gazveye Sevîk Gazvesi denmiştir.
UHUD SAVAŞI (M.625) ( Al-i İmran Suresi)
Müşriklerin savaş hazırlıklarını mektupla gizlice haber veren: Hz. Abbas
300 askeriyle Uhud’a giderken yolda geri dönen : Abdullah b. Ubeyy ( Medine’nin beyi 300 adamını geri çevirdi)
Uhud’da Hz. Peygamberi koruyan kadın sahabe: Nesibe binti Ka’b ( Ümmü Ümare)
3000 kişilik Ordu Ebu Süfyan’ın Komutasındaki ordu ile 700 kişilik İslam ordusu
Abdullah bin Cübeyir komutasındaki okçular Ayneyn tepesinde (okçular tepesi)
Uhud savaşı sonrasında Hamraülesed Gazvesi ve Katan Seriyyesi gerçekleşti. ( Uhud sonrası “HaK” olan seriyyeler)
HAMRAUL ESED GAZVESİ (M.625)
Uhud gazvesinin ertesi günü zayıf düşmediğini göstermek için Kureyş ordusunun takip edilmesi
KATAN SERİYYESİ ( Tüleyha’yı bozguna katan )
Esed Kabilesi Tüleyha ve kardeşi Seleme
REC’İ VAKASI (625) ( ÇIKMIŞ SORU ) ( Lihyanoğulları: Feci saldırı : Reci ) 12 kişi
Adal ve Kâre kabilelerinden bir heyet peygamberimize gelerek tebliğ için öğretmenler istedi. Peygamberimiz de Asım bin Sabit başkanlığında 12 kişiyi göndermiştir. Heyet Rec’i suyu civarında Lihyaoğullarının saldırısına uğradı. Hubeyb bin Adiy, Abdullah bin Târık ve Zeyd bin Desinne esir alındı. Abdullah bin Tarık yolda çatışarak şehit oldu.
BİR-İ MAUNE FACİASI (625) ( 70 Hafız birden şehit)
Âmir bin Sasaa kabilesinin başkanı Ebu Berra Medineye Hz. Peygamberin yanına gelerek İslamı tebliğ için kendisinden öğretmenler istedi. Suffe ashabından 70 kişi o kabileye İslam’ı öğretmek için yola çıktı. Bi’r-i Maune kuyusuna ulaşınca orada konakladılar. Bu heyetten Harâm bin Milhan adlı sahabe Amr bin Sasaa kabilesi liderine Hz. Peygamberin mektubunu götürdü. EbuBerâ’nın öldüğü haberi yayılınca mektubu Amr bin Tufeyl’e verdi. O da elçiyi öldürdü. Amr bin Tufeyl yola çıkarak Ka’b Bin Zeyd ve Amr Bin Umeyye hariç herkesi öldürdü. Amr bin Umeyye rastladığı ve Peygamberin eman verdiği iki kişiyi öldürdü. Peygamberimiz bu iki kişinin diyetini ödemek zorunda kaldı.Peygamberimiz bu olayı öğrenince çok üzülmüş ve ilk defa namazlarında bunu yapanlara beddua etmiştir.
Peygamberimizin beddua ettiği kabileler: ( Usayra, Ril, Zekvan ve Beni Lihyan)
BENÎ NÂDİR GAZVESİ (625) ( Haşr Suresi )
Yahudi kabilesi Beni Nadir’in şairi Ka’b b. Eşref’i öldüren: Muhammed b. Mesleme ( Mesleme, öldür o şairi merhamet besleme )
Bedir savaşından sonra Kureyşli müşrikleri Müslümanlara karşı savaş için tahrik edip peygamberimize hakaretler içieren şiirleri yazan ka’b b. Eşrefi Muhammed bin Mesleme öldürdü. Peygamberimiz bunun üzerine diyet almaya Nadiroğullarına gitti. Orada üzerine taş yuvarlanarak Huyey bin Ahtab’ın planıyla öldürülmek istendi. Bunun üzerine peygamberimiz Nadiroğullarına doğru yola çıkarak onları kuşattı. 15 gün süren kuşatmanın ardından Nadiroğulları Abdullah bin Ubey’in vadettiği yardımın gelmemesi üzerine Medineyi terk ettiler.
HENDEK SAVAŞI (627) ( Ahzab )
Savaş başlamadan önce Medinede sadece Beni Kurayza vardı. Savaşa yardım eden kabileler Gatafan, Süleym, Esed, Mürre ve Eşcâ. Huyey bin Ahtab Kurayza Yahudilerini müslümanlara karşı ayartmaya çalıştı. Yahudilerden bazıları Hayber’e yerleşmişlerdi. Yahudiler Kureyşlilere giderek Müslümanları ortadan kaldırma teklifinde bulundu. Onlar da kabul edip Ebu Süfyan komutasında Medine’ye doğru harekete geçtiler. Peygamberimiz savaş konusunda ashabıyla istişare etti. İstişare sonucunda şehrin savunulmasına karar verildi.
Savunma stratejisi konusunda İran asıllı sahabî Selman-ı Farisi şehrin etrafına hendekler kazılmasını teklif etti ve uygulandı. Peygamberimiz hendek kazma işinde Müslümanlarla çalıştı. Müşrikler şehirde bulunan Beni Kurayza kabilesinden yardım istedi.
Savaşın kaderini değiştiren Müslüman olan Eşcâ kabilesinden Nuaym bin Mesud’u ( Helal, sana duacıyım Nuaym) peygamberimiz müşrik ordusu içine gönderdi. Onun girişimleriyle Yahudi-Müşrik ittifakı bozuldu. Müşrikler bir türlü şehre yakınlaşamadılar. Çadırları söküldü ve erzaklarının bitmesi üzerine geri çekildiler. Hendek savaşında 6 müslüman şehit oldu. Müşriklerden 3 kişi öldü. Müşrikler Müslümanları yenemeyeceklerini anladılar.
BENİ KURAYZA (627):
Beni Kurayza Lideri : Kab b. Esed
Hakem kabul ettikleri: Sad b. Muaz
Hz. Peygamber Medine’de yerine
Medinedeki Yahudilere ( Kan Kustur)
Kaynuka
Nadir
Kurayza
BENÎ MUSTÂLİK (MUREYSİ) GAZVESİ (627)
Beni Mustalik kabilesinin reisi Haris bin Ebu Dırar’ın yakın çevresinde yer alan kabilelerle birlikte Müslümanlar üzerine saldıracağı haberini alan Peygamberimiz harekete geçti. Mureysi kuyusunda karşılaştılar. Peygamberimiz onları islama davet etti. Bu gazve sonunda Hz. Aişe’ye iftira atıldı ( İfk olayı ) Peygamberimiz gazve sonunda Beni Mustalik kabilesinin reisinin kızı Cüveyriye ile evlendi. Beni Mustalik kabilesi islamiyeti kabul etti. Hz.Aişe’nin suçsuzluğu yaklaşık bir ay sonra inen Nur suresinin 11-20 ayetleri nazil olunca anlaşıldı.
Abdullah b. Ubey (iftira atanların başı, Medine’nin münafık beyi )
HUDEYBİYE ANTLAŞMASI (628)
Hz. Peygamber gördüğü bir rüya üzerine ashabıyla Mekke’ye Umre için gideceği haberini verdi. Mekkelilere maksatlarının savaşmak olmadığını Kabe’yi ziyaret olduğunu göstermek için seyahat esnasında yanlarına sadece kılıç aldılar.
Medine’de yerine vekil olarak bıraktığı âma bir sahabi olan Abdullah Ümmü Mektûm’ubıraktı. Hz.Peygamberin yanında Ümmü Seleme de bulunuyordu.
Müslümanların önü kesildi. Bunun üzerine peygamberimiz Hudeybiye kuyusu civarında konaklanılacağınıbildirdi.
Hz.Peygamber Mekke’ye elçi olarak Hz.Osman’ı gönderdi. Müslümanlar onun için endişelendi. Orada bulunan bir ağacın altında müşriklerle ölünceye kadar savaşmak için biat aldı. Bu biata ‘’Biat’ur-Rıdvan’(Rıdvan Biatı)’ adı verildi. ( ÇIKMIŞ SORU )
Süheyl bin Amr başkanlığında bir heyeti peygamberimize gönderdiler. İki taraf arasında yapılan görüşmeler sonucunda Hudeybiye Antlaşması imzalandı.
Antlaşmayı Hz.Ali yazdı. Hudeybiye antlaşmasıyla müşrikler Müslümanları resmen tanımış oldu.
Antlaşmanın bazı maddeleri:
-Antlaşma 10 yıl sürecek
-Müslümanlar bu yıl Kabeyi ziyaret etmeyecekler. Gelecek yıl umre yapabilecekler. Yanlarında kılıç bulunduracaklar ve ziyaret 3 gün sürecek
-Mekkeli müşriklerden islam’ı kabul edip Medineye sığınanlar Mekkelilere teslim edilecek. Ancak Müslümanlardan birisi mekkeye girerse teslim edilmeyecek.
-Mekkeyi ziyaret sırasında Kureyşliler Mekke dışına çıkacak
-Diğer kabileler iki taraftan istediği ile antlaşma yapabilecek
Anlaşmanın bazı maddeleri ashaba ağır gelmişti. Hudeybiye dönüşü Fetih suresi nazil oldu. Hayber’in fethi Müslümanlara müjdeleniyordu. Bakıldığında müslümanların aleyhinde gibi görünsede gerçekte islam açısından bir dönüm noktası olmuştur. İki sene süren Hudeybiye antlaşması Mekkeli müşrikler tarafından bozuldu. Halid bin Velid, Amr bin As, Osman bin Talha Müslüman oldu. Anlaşma gereği Ebu Cendel Müşriklere geri verilmiş. Fakat o rahat durmayıp onlara zorluk çıkarmış ve ilgili madde kaldırılmıştır.
İSLAMA DAVET MEKTUPLARI
Bizans İmparatoru Herakliyus’a ( Dıhye El-Kelbî )
Halkının hristiyanlığı terketme niyetinde olmadığını belirtmiş yoksa ben kabul ederim demiştir. EbuSüfyan’ı yanına çağırarak bilgi almış, peygamberliğine kanaat getirmiş ve peygamberimize Dıhye’yle hediyeler göndermiştir.
İran Kisrası II.Hüsrev Perviz’e ( Abdullah bin Huzafe )
Mektubu okuyanın elinden mektubu kapıp paramparça etmiştir. Yemen valisi Bazâna peygamberimizi kendisine getirilmesini istemiş ve Bazân da Medine’ye gelince Müslüman olmuştur.Bunu duyan peygamberimiz ‘’Allah da onun saltanatını parça parça etsin demiş ve o gece Kisra’nın oğlu kendisini öldürmüş, ülkesi dağılmıştır.
Habeşistan Necaşi = Amr bin Umeyyeed-Damrî
Ashame elçiyi iyi karşılamış ve peygamberimize mektup yazmıştır.
Yemame hükümdarı Hevze bin Ali’ye = Selit bin Amr
Mısır Mukavkısı’na = Hatib b. Ebu Belteâ ( Mısır’a Balta )
Mukavkıs davete uymamış fakat peygamberimize Mariye ve Sirin adlı cariyeyle hediyeler göndermiştir. Ancak olumlu cevap alınamamıştır. O ölünce peygamberimiz onun gıyabi cenaze namazını kılmıştır.
Gassani kralı Haris bin Ebu Şemir’e = Şüca bin Vehb el-Esedi
Busra emirine gönderilen elçi Gassanilerin Mute valisi Şurah bil bin Amr tarafından öldürüldü. Mute savaşının sebebidir.
Mektuplarda namaz, zekat mükellefliğinden bahsedilmiş Hicretin 9. Yılından itibaren ise cizye ödeme konusu da vurgulanmıştır.
HAYBERİN FETHİ (629)
Hayberli Beni Nadir Yahudilerine barış için Abdullah b. Revaha gönderilmişti
Müslümanlardan 15 şehit, Hz. Ali’nin kahramanlığı
Topraklarında ziraat yapmaları teklifini peygamberimizin istediği zaman onları bu topraklardan çıkarmak şartıyla teklifi kabul etti.
Hz. Peygamber Yahudi liderlerden esir olan Huyey bin Ahtab’ın kızı Safiyye’ye evlenme teklifinde veya serbest kalma teklifinde bulundu. O da Müslüman oldu ve bu evlenmeyi tercih etti. ( Mihri özgürlüğüne hürriyetine kavuşma olan annemiz Hz. Safiyye)
Ele geçirilen Tevrat nüshaları Yahudilere geri verildi
UMRETU’L KAZÂ (629)
Hudeybiye antlaşmasından bir yıl sonra anlaşmada kararlaştırılan Umre için hazırlık yapıldı. 2000 Kişilik grup umre için yola çıktı. 70 kurbanlık deveyi yanlarına almışlardı. Müslümanlar kabeyi görünce tekbirler getirip umreyi yaptılar. Müslümanları bu şekilde gören Müşrikler Müslümanların vakur duruşlarından etkilendiler. Bu aslında gönüllerin fethiydi. Hz.Peygamber bu umre esnasında amcası Abbasın baldızı Meymune’nin evlilik teklifini kabul etti. Düğün yemeği verilip Medineye döndüler.
MUTE SAVAŞI (629)
Müslümanlarla Bizans arasında yapılan ilk savaştır. Savaşın sebebi Busra emrine gönderilen elçinin öldürülmesidir. 3000 kişilik ordu Zeyd bin Harise komutasında bölgeye gönderildi. Bizans ordusu 100.000 kişiden oluşuyordu.
Zeyd bin Harise
Cafer bin Ebu Talip
Abdullah bin Revaha
Üçününde şehit düşmesi sonucunda Halid bin Velid ordusunun başına geçti. Üstün dehası ve savaş stratejisiyle Halid bin Velid Bizansa zaiyat verdirdi Hz.Peygamber komutan Halid bin Velid’e Mute savaşında gösterdiği kahramanlıktan dolayı ‘’Seyfullah’’ (Allahın Kılıcı) lakabını vermiştir.
ZATÜ’S SELÂSİL VAKASI (AMR BİN AS SERİYYESİ)
Kudaa’nın bazı kollarının meraları yağmalama hazırlıkları üzerine gönderildi. Amr bu seriyyede ateş yaktırmama, gusle izin vermeyip teyemmümle namaz kıldırma gibi uygulamaları eleştirilmiştir. Bunu duyan peygamberimiz Amr’ın ağzından savunmasını dinleyip onu takdir etmiştir.
MEKKE’NİN FETHİ (630)
Ebu Rühm El-Gifari’yi Medine’de yerine bıraktı
Mekke’nin fethini bir kadına verdiği mektupla Mekkeli akrabalarına bildirmeye çalışan Bedir ehli ( Hatip b. Ebi Beltea ) ( Baltayı taşa vurdu)
Ebu Süfyan burada Müslüman oldu. Hz.Peygamber niyetlerinin kan dökmek olmadığını,’’Kabeye sığınan Ebu Süfyan’ın evinde toplanan kimselere dokunulmayacağını bildirdi.
Mekke’nin fethiyle Kabe putlardan temizlendi ve Hicabe ve Sikaye harici diğer görevler kaldırıldı
HALİD B. VELİD SERİYYESİ :
Cezime b. Amr kabilelelerinden Halid b. Velid’in yanlışlıkla, Müslüman olduklarını duymadan 30 askeri öldürmesi
Hz. Peygamber’in “Allah’ım ben Halid’in yaptıklarından beri’yim” demesi
HUNEYN GAZVESİ (630)
Bedir Savaşı’ndan sonra Kur’an’da ismiyle zikredilen ikinci savaş
Hevazin ve Sakif kabileleri lideri Malik b. Avf ( ÇIKMIŞ SORU : Huneyn: Hevazin, Taif: Sakif eşleştirme)
Sakifliler LAT putunu Müslümanların yıkacağı korkusuyla savaşa katılmaları
Huneyn vadisinde pusu bir anlık hezimet sonrası zafer
Tevbe 25 ve 26 ayetlerinde Huneyn gazvesinden bahsedilir.’’….Sizin görmediğiniz askerler gönderdi ve kafirleri azaba çarptırıp bozguna uğrattı.İşte kafirlerin cezası budur.’’
Süt kardeş Şeyma’nın esir düşmesi
EVTAS SERİYYESİ:
Huneyn savaşından sonra düşman ordusu ikiye ayrıldı. Bir grup Malik b. Avf ile Taife, bir grupta Dureyd b. Simme önderliğinde Evtas vadisinde toplandı
Resulullah Ebu Amir komutasında bir seriyeyi Evtas’a gönderdi
İslam birliği düşmanı yenilgiye uğrattı
TAİF’İN MÜSLÜMAN OLMASI
Selman-i Farisi’nin önerisiyle ilk kez Mancınık kullanılması
LAT putunu yıkan Halid b. Velid
TEBÜK GAZVESİ (630) (Tevbe Suresi) ( ÇIKMIŞ SORU )
Saatu’l-Usre (güçlük zamanı), Gazvetü’l-Usre (zorluk gazvesi), Ceyşü’l-Usre (zorluk ordusu)
Bizanslıların Suriyede bulunan Hristiyan arap kabilelerini de yanlarına alarak Medineye saldırmak için savaş hazırlıkları yapmalarına karşı
Sefer kuraklık ve kıtlık zamanından dolayı güç ve zor bir hale gelmiştir.
Hz.Osman, Hz.Ebubekir, Hz.Ömer, Abdurrahman Avf gibi sahabiler tarafından bir orduya büyük yardım yapıldı
Abdullah b. Ubey münafığı yolda seferden yine geri dönmüştür
Tebük’ten savaş yapılmadan geri dönüldü
Dönüşte Kuba köyündeki münafıklar tarafından yapılan ‘’Mescid-i Dırar’’ı yıkıldı
Sefere katılmayan Ensardan Ka’b bin Malik, Mürare bin Rebî ve Hilal bin Ümeyye hiçbir mazeretleri olmadığı halde savaşa katılmadıklarını itiraf etti. Peygamberimiz Müslümanların onlarla konuşmamalarını istedi. (50 gün) Tevbe 118-119 onların affedildiğini bildirdi.
İlk Cizye ayeti indi (Tevbe Suresi )
DUMETU’L-CENDEL :
Tebük Seferi sırasında Halid b. Velid komutasındaki seriye Dumetu’l-Cendel’de bulunanlara cizye anlaşması yapmıştır.
ELÇİLER YILI ( Senetü’l-Vüfud )
Hicretin 9. Yılı heyetlerin çokça geldiği yıl
Hz. Peygamber gelen heyetleri Mescid-iNebevi’deki üstüvanetü’l-vüfud (heyetler sütunu) adlı direğin önünde kabul etmesi
Mubahele : Necran hristiyanları ile karşılıklı lanetleşme ( Mübahele, Necran papazları lanetleşecek, bak hele.. )
- EBU BEKİR’İN HAC EMİRLİĞİ: 631
Tevbe Suresi besmelesiz Müşriklere ültimatom
VEDA HACCI ( 632)
İkindi namazı mikat mahalli zül-huleyfe’de seferi olarak kılınması
Arafat vadisinde Arefe gününde veda hutbesini okunması. Hutbede insan haklarına, kadın ve erkek haklarına, kan davalarına vurgu yapılmıştır.
Bu hacc peygamberimizin son haccı olduğu için Veda Haccı, İlk ve tek Haccı olması nedeniyle Haccetül-İslam, İslamın bütün rükunlarını anlattığı içinse Haccetül-Belağ olarak adlandırılmıştır
“Nes(ayların yerlerinin değiştirilmesinin) yasaklanması
- PEYGAMBERİN VEFATI ( 632 )
- PEYGAMBER’İN EŞLERİ ( EZVAC-I TAHİRAT ) ( Annelerimiz )
Hz. Hatice
Sevde (Ümmü Esed)
Aişe
Hafsa
Zeynep: ( Ümmü’l-Mesakin: Fakirlerin Anası )
Ümmü Seleme ( Halasının kızı )
Zeynep b. Cahş ( Halasının kızı, Evlatlığı Zeyd’in boşaması)
Cüveyriye ( Beni Müstalik liderinin kızı)
Ümmü Habibe ( Ebu Süfyan’ın kızı )
Safiyye ( Yahudi lideri Huyey b. Ahtab’ın kızı Hayber dönüşü )
Meymune (Berre) : (Sasa kabilesinden)
Reyhane: ( Kurayza oğullarından cariye)
Mariye: ( Mısır’dan cariye, İbrahim’in annesi )
Hz. Fatıma ile Hz. Ali’nin çocukları:
Hasan
Hüseyin
Muhsin
Ümmügülsüm
Zeynep
Yalancı Peygamberler ( STEM : Sitemli yalancı peygamberler)
Secah
Tüleyha b. Huveylid
Esvedü’l-Ansi ( Yemen’de)
Museylimetü’l-kezzab ( Yemame’de)
Tefahür: Kabilesiyle iftihar etmek
Tahannüs: ( Fanusa kapan, hirada inziva)
Tuleka: Mekke’nin fethinden sonra Müslüman olanlara verilen isim
Son vefat eden sahabe: Ebu’t-Tufeyl Amir b. Vasile el-Leysi Hicri 110 ( Tufandan geriye son kalan Tufeyl)
Hz. Peygamber hayatı boyunca 4 Umre 1 Hac yaptı ( 4’te 1 yaptı )
İbn İshak: “Es-Sire”
NOTU İNDİRME LİNKİ: https://www.wphocasi.net/pdf-notlar/